ตำนานผีม้าบ้อง

ในสมัยก่อนถ้าใครได้ยินเสียงม้าวิ่งในเวลากลางคืนจะต้องเข้าใจว่าเป็นเสียงของผีม้าบ้อง มีเรื่องเล่าว่า ผีม้าบ้องนี้เกิดจากม้าตัวหนึ่งที่ตายไปแล้ว แต่ยังอาลัยหาคู่ของมันอยู่ พอถึงเวลากลางคืนม้าตัวนี้จะออกวิ่งไปตามที่ต่างๆ เพื่อตามหาคู่ของมัน ม้าตัวนี้ก่อนที่จะตายนั้นตอนเล็กๆ เจ้าของได้เลี้ยงม้าไว้คู่หนึ่ง เวลาใดที่เจ้าของจะเดินทางก็จะต้องเอาม้าคู่นี้ไปด้วย แต่อยู่มาวันหนึ่ง ม้าตัวหนึ่งเกิดล้มเจ็บไม่สามารถที่จะออกเดินทางไปกับเจ้าของได้ เจ้าของก็เลยทิ้งม้าตัวนี้ไว้และนำอีกตัวหนึ่งไป ส่วนม้าตัวที่ล้มเจ็บนั้นก็นอนรอเพื่อนของมัน แต่ก็ไม่มีวี่แววว่าเพื่อนของมันจะกลับมาหามันอีก ในที่สุดมันก็ทนความเจ็บปวด

ชาวไทยวน นับเป็นอีกหนึ่งชนเผ่า ที่มีการสืบทอดรุ่น กันมาอย่างยาวนาน จนปัจจุบันนี้ ก็ยังคงมีอยู่ ถึงแม้จะน้อยก็ตาม เช่นเดียวกัน ขนบธรรมเนียม จารีตของชาวไทยวน ที่มีสืบทอดกันมาหรือผีป่า ซึ่งม้าบ้อง มีรูปลักษณ์ ของลำตัวส่วนบน เป็นมนุษย์ปกติ แต่ลักษณะ ท่อนล่างนั้นเป็นม้า ที่ชาวเหนือ ต่างก็เรียกกันว่า ผีม้าบ้องนั้นเอง